تغییر الفبا درترکیه
ترکیه در دهه ۱۹۲۰ خط (الفباء) عربی را ترک گفت و الفبای لاتین را جایگزین آن ساخت، که به دلیل داشتن حروف صدادار (واول) تلفظ ها در این کشور یکسان شده و لهجه های محلی کاهش یافته اند. در تاریخ ۱ نوامبر ۱۹۲۸ طی طرحی قانونی با شماه ۱۳۵۳ الفبای جدیدی برای ادای زبان ترکی مشخص گردید. پروسه ای که از ابتدای قبول ماده قانونی تغییر الفبای زبان ترکی تا اجرا شدنش را در بر می گیرد به صورت انقلاب حرف در زبان ترکی مشخص می گردد. از آن تاریخ به بعد الفبای لاتین به جای الفبای عربی برای زبان عثمانی مورد قبول و استفاده قرار گرفت.
پس از این تصمیم و تا زمانی که الفبای لاتین در ترکیه جای الفبای عربی را بگیرد، این کشور تا مدتی تبدیل به یک مدرسه عمومی بزرگ شده بود و هرکس که قادر به تدریس الفبای لاتین بود داوطلبانه به این کار می پرداخت. از این کار که به صورت یک وظیفه ملی درآمده بود، حتی اتاتورک رهبر این جمهوری نیز از این کار مستثنی نبود. با تغییر الفبا در ترکیه، کلمات به همان گونه که تلفظ می شدند نوشته شدند و از تلفظ بعضی از صدا ها هم صرف نظر شد. در ایران هم عده ای پیشنهاد تغییر حروف را دادند که به مرحله عمل نرسید. آتاتورک و دوستان وی دلیل های انقلاب الفبا در زبان ترکی را چنین بیان می کردند:
– الفبای عربی برای بیان فونتیک و صداهای خاص عرب زبانان طراحی شده و این حروف دارای نقصان های فراوانی برای بیان صداهای خاص زبان ترکی می باشد.
– عرب زبانان به سبب بسیاری از مسائل راحتتر می توانستند به الفبای عربی بنویسند ولی ترکان در نوشتار الفبای عربی دچار مشکلات فراوانی بودند، برای مثال صورت نوشتاری کلمات در زبان ترکی با الفبای اصلاح شده عربی بسیار متفاوت از صورت ادای کلمات ترکی بود و می باشد که خود سبب ایجاد مشکلات متعدد زبانی می گشت.
– در دیگر سو مدنیت های غربی از الفبای لاتین بهره گیری می کردند و انواع علوم پیشرفته نیز به زبان لاتین بیان می گشت. با استفاده از حروف لاتین ارتباطات فرهنگی و تکنولوژیکی ترکان با تمدن اروپائیان و غرب دچار گسترش می گشت.
– آتاتورک و دوستانش قصد داشتند با برگزیدن الفبای لاتین برای زبان ترکی سبب نزدیکی و تبادل فرهنگی مابین ترکان و ملل غرب شوند.
– زبان لاتین برای نوشتار زبان ترکی بسیار راحت و آسان بود و سبب افزایش سطح سواد آموزی در جامعه ترکیه می گشت.
– آتاتورک و دوستان وی انقلاب حرف در زبان ترکی را پیش زمینه انقلاب وسیعی در زبان ترکی می دیدند. هدف آتاتورک و یارانش سادگی در زبان ترکی و افزایش بهره وری از زبان ترکی بود به طوریکه در تاریخ ۱۲ ژوئیه ۱۹۳۲ آتاتورک اقدام به صحبت از "انقلاب زبان ترکی" نمود و این انقلاب بعدها به بهترین شکل ممکن تحقق یافت. همه ساله برای بزرگداشت چنین روزی مراسمی در مجلس ملی ترکیه برگزار می گردد.