یکی از وظایف بسیار مقدس در جامعه ترک، رفتن سربازان به خدمت سربازی می باشد. پسرانی که تحصیلات خود را به پایان می رسانند، برای مدتی معین نیز به خدمت سربازی رفته و در راه دفاع از وطن آموزش می بینند. تمامی جوانان ترک به این وظیفه خود آشنا هستند، آن را از جان و دل پذیرفته و بر سایر ارزشهای اجتماعی مقدم می شمارند. در تاریخ ترک معمولا هیچ تفاوتی بین مردم عادی و منسوبین ارتش وجود ندارد و در مواقع لازم تمامی اقشار جامعه در میدان جنگ حاضر شده و از وطن خود دفاع می کنند. در آناتولی اعتقاد بر این است که مردم ارتش و ارتش مردم را بوجود می آورند. همچنین ضرب المثلی هست که می گوید: “هر ترک سرباز بدنیا می آید”. این ضرب المثل نیز در واقع منعکس کننده روحیه مبارز ترکها می باشد.

بر اساس اعتقاد انسان ترک، سربازی وظیفه ای است که هر انسان در قبال وطن خود بر عهده دارد. بر اساس قانون اساسی ترکیه نیز تمامی مردانی که شهروند جمهوری ترکیه می باشند، موظف هستند خدمت نظام وظیفه خود را بجای آورند. البته در جامعه ترک این تنها یک وظیفه نیست، بلکه نشانگر احترام و عشق به وطن می باشد. در جامعه ترک، سربازی بعنوان یک وظیفه مقدس بشمار می رود. مادران با اشتیاق تمام فرزندان خود را عازم خدمت سربازی می کنند و به آنها می گویند که آنها را با هدف خدمت به وطن و ملت بدنیا آورده اند و اگر فرزندان آنها از رفتن به خدمت سربازی امتناع کنند و یا از سربازی فرار کنند، می گویند که شیر خود را به آنها حلال نمی کنند. جوانانی که خدمت سربازی خود را تمام نکرده باشند، انسان کامل محسوب نمی شوند. خدمت سربازی در واقع فرصتی برای پخته شدن جوانان می باشد. کسانی که خدمت سربازی خود را تمام نکرده باشند، نمی توانند ازدواج کنند و یا استخدام شوند، به سخنان آنها اهمیت داده نمی شود و نزد جامعه از اعتبار لازمه برخوردار نیستند.

برای جوانی که آماده رفتن به خدمت سربازی می شود، مراسم خاصی برگزار می گردد. در نقاط مختلف آناتولی در مورد اعزام پسران به خدمت سربازی آداب و رسوم خاصی وجود دارد. به جوانی که قرار است به خدمت سربازی رود، در خانه ارزش و احترام خاصی داده می شود و برای اینکه خسته نشود، هیچ کاری به وی محول نمی گردد. این جوان به دیدار دوستان، آشنایان و بستگان خود رفته و از آنها حلالیت می طلبد. در برخی از مناطق، گروهی از مردم و نیز طبل و دهل به همراه جوانی که به دیدار دوستان و فامیل خود می رود، به راه می افتند. هدف از این مراسم این است که اولا همه از رفتن وی به خدمت سربازی باخبر شوند، و نیز شور و اشتیاق جوان برای رفتن به سربازی افزایش یابد. دوستان و بستگان نیز هدایایی از قبیل لباس زیر، حوله، جوراب، چای، شکر و یا پول به به وی می دهند. هدف از دادن این هدایا نیز این است که جوان بتواند چیزهای مورد نیاز خود را خریداری کند و در دوره سربازی بی نیاز باشد. در مواردی مراسم خواندن دعا و قرآن و نیز حنابندان برای سرباز اجرا می گردد و تمامی همسایه ها، دوستان و آشنایان به این مراسم دعوت می شوند. سپس دوستان، آشنایان و بستگان هر کدام به نوبت جوانی را که عازم سربازی است بعنوان میهمان به خانه خود دعوت می کنند. بعد در روزی که قرار است، جوان خانه خود را ترک کرده و عازم سربازی شود، تعدادی از دوستان و فامیل برای بدرقه او به خانه اش می روند.

در برخی از مناطق، چند روز قبل از رفتن فرد به سربازی، یعنی در آخرین هفته ای که جوان در خانه اش بسر می برد، برای بدرقه وی “جشن سربازی” برگزار می گردد. در برخی مناطق نیز در مقابل مردم مراسم تحویل پرچم انجام می شود. در این مراسم، جوانانی که قرار است به خدمت سربازی بروند، پرچم ترک را به جوانانی که بعد از آنها به خدمت سربازی خواهند رفت، تحویل می دهند. یکی دیگر از مراسمی که به هنگام اعزام سرباز به خدمت سربازی اجرا می گردد، گذاشتن حنا بر دست جوانی است که عازم خدمت سربازی می باشد. این رسم در تمامی نقاط آناتولی اجرا می گردد. حنایی که بر دست جوان گذاشته می شود، بدین معنی است که تو را در راه وطن قربانی کردم. وطن ارزش مردن را دارد.

جوانی که عازم خدمت سربازی است، به همراه خانواده، دوستان و فامیل خود و در حالیکه طبل و دهل نواخته می شود، از خانه خود بیرون می آید. سپس همه باهم سوار ماشین هایی می شوند که با پرچم ها تزئین شده است و به شکل قافله و در حالیکه بوق می زنند به سوی اتوبوسی که سرباز سوار آن خواهند شد، راه می افتند. یک ساعت قبل از حرکت اتوبوس، همه آنجا هستند. بر پشت جوانی که عازم سربازی است، پرچم بسته می شود. جوانان شروع به رقص دسته جمعی می کنند. همه حاضرین نیز با صدای بلند فریاد می زنند: “بزرگترین سرباز، سرباز ماست”. “همه چیز فدای وطن”. در جلوی اتوبوسی که حامل سرباز و یا سربازان است نیز پرچم نصب می گردد. سپس همه باهم شروع به خواندن سرود ملی می کنند. یکی از بزرگان خانواده و یا فامیل شروع به دعا کرده و می گوید: “خداوندا جوانی را که به سربازی اعزام می کنیم، فردی پایبند به وطن و ملت خود قرار بده و او را سالم و سلامت به خانه و آغوش خانواده بازگردان. پس از سوار شدن جوان به اتوبوس همه باهم این دعا را می خوانند: اتوبوسش و دوره سربازی اش همانند آب روان باشد”.

هنگامی که طول دوره سربازی به پایان می رسد و جوان از سربازی برمی گردد، به همان شکلی که بدرقه شده بود، با همان شور و اشتیاق نیز از وی استقبال می گردد. به هنگام ورود به خانه جلوی پای وی قربانی ذبح گردیده و در میان فقرا تقسیم می شود.

نویسنده: فاطمه احسن توران عضو هیات علمی دانشگاه غازی آنکارا
مترجم: فریبا اوغوز