رئیس کمیته ملی حافظه جهانی در دیدار با دبیر اتحادیه بین‌المللی کشورهای اسلامی، پیشنهاد همکاری برای ثبت مشترک مثنوی با ترکیه را ارائه کرد. به گزارش خبرگزاری مهر، «محمود اورل قلیچ» دبیرکل اتحادیه بین‌المللی کشورهای اسلامی ضمن بازدید از بخش‌های مختلف کتابخانه ملی با «سیدرضا صالحی امیری» رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی دیدار و گفتگو کرد. دو طرف در این دیدار ضمن اشاره به ریشه‌های فرهنگی دو کشور، به گسترش روابط فرهنگی دو کشور تاکید شد.

صالحی امیری در سخنان خود به پیشینه تاسیس کتابخانه ملی در ایران و ادغام آن با سازمان اسناد کشور اشاره کرد و گفت: در این سازمان، کتاب‌ها و اسناد ملی نگهداری می‌شود و این مجموعه مهمترین کتابخانه کشور به شمار می‌رود که روزانه بیش از یک تا سه هزار نفر از اندیشمندان و فرهیختگان کشور از امکانات آن استفاده می‌کنند و به منظور گسترش فعالیت‌های فرهنگی این مجموعه اندیشگاه فرهنگی راه اندازی شده است که در مدت شش ماه گذشته بیش از ۱۰۰ نشست تخصصی در اندیشگاه فرهنگی برگزار شده است و قریب به پنج هزار نفر در این نشست‌ها شرکت کرده‌اند. در ادامه این نشست دکتر صالحی با اشاره به روند تحولات ترکیه  گفت: کشور ترکیه متشکل از اقوام متعددی است و دولت ترکیه بر اساس رویکردی اسلامی و عثمانی شکل گرفته و به نظر من در دهه‌های اخیر دولت ترکیه از طبقه الیت و روشنفکران فاصله گرفته است. ارول قلیچ با تایید صحبت‌های دکتر صالحی امیری، گفت: این موضوع کاملا درست است. ترکیه نوین بر پایه بنیان‌های دولت عثمانی به وجود آمد. دولت عثمانی ترک بود اما ترکیسم نبود و وزاری دولت عثمانی را اقوام مختلفی تشکیل می‌داد. پس از شکل‌گیری ترکیه نوین دولت به دلیل تغییر رویه به یک باره قومیت را جایگزین دین کرد و در اندیشه آتاتورک چون اسلام‌ستیز بود، ترکی‌گری مقدس شد. اما با توجه به همزیستی اقوام مختلف در ترکیه و بهاء دادن به قوم ترک و به حاشیه رانده شدن اقوام مختلف این ترکی گرایی نیز در ترکیه موجب شکل‌گیری مشکلات جدیدی شد. این میراث به جا مانده از آتاتورک در زمینه قوم‌گرایی و بهاء دادن به یک قوم خاص، موجب شکل‌گیری مشکلات متعددی برای ترکیه شده است.

وی افزود: به همین خاطر است که در ترکیه همچنان شاهد موج اسلام‌ستیزی هستیم و در برخی موارد از حضور افراد محجبه در دانشگاه‌ها جلوگیری شده است. در نتیجه همین عکس العمل‌ها بود که مردم ترکیه به اردوغان رای دادند. اردوغان هم بسیاری از خطاهای آتاتورک را قبول دارد و یکی از اقداماتی که در برنامه خود دارد بازگشت رسم خط ترکیه است که او آرام آرام قصد دارد که خط پیشین ترکیه را جایگزین خط لاتین کند. ارول قلیچ در ادامه صحبت‌هایش افزود: زمانی که آتاتورک تصمیم گرفت که خط را تغییر دهد، مشاوران او به او هشدار دادند که یک شبه و ناگهانی این کار را نکند اما او قبول نکرد و یک شبه خط را تغییر داد و مردم زمان طولانی صرف کردند تا خط لاتین را فرا گیرند. اما امروزه همگان به این باور رسده‌اند که برای مدرن شدن ضرورتی به تغییر الفباء نیست. صالحی امیری هم با اشاره به تاثیر اقدامات آتاتورک و سفر رضاخان به ترکیه گفت: سفر رضا خان به ترکیه و آشنایی او با اقدامات آتاتورک پیامدهای سهمگینی برای جامعه ایرانی داشت. اولین اتفاقی که پس از این سفر برای جامعه افتاد این بود که رضا خان هم یک شبه تصمیم گرفت در ایران دست به اصلاحات بزند و یکی از اقدامات او ممنوعیت استفاده از حجاب بود که تنش‌های این تحول همچنان در کشورما به جا ماده است. او افزود: چون رضاخان سواد کلاسیک نداشت و از رویکرد او برای اصلاحات خوشش آمده بود اقدامات او را مو به مو در ایران پیاده می‌کرد و در دوره پهلوی دوم نیز همین رویکرد ادامه پیدا کرد.

ارول قلیچ هم گفت: آتاتورک برای تغییرات بسیار مصمم بود و برای همین هر کس که با آرای او مخالف بود را اعدام می‌کرد و در این مقطع زمانی ۲۵ نفر از افراد معمم را اعدام کرد و استفاده از حجاب، عمامه و دستار را در ترکیه ممنوع کرد و همه مردان را ملزم به استفاده از کلاه شاپو کرد. و رضا شاه برای اصلاحلات به اندازه آتاتورک مصمم نبود. وی در ادامه با اشاره به فعالیت‌هایش در اتحادیه بین المللی کشورهای اسلامی گفت: یکی از مهمترین اهدافی که من در این مدت در اتحادیه دنبال کرده‌ام، تحکیم وحدت اسلامی میان کشورهای اسلامی است و فکر می‌کنم توانسته‌ام در این مسیر با همکاری اعضای اتحادیه تا حدودی به این مهم دست یابم. دبیرکل اتحادیه بین المللی کشورهای اسلامی در ادامه با اشاره به روابط ایران و ترکیه گفت: روابط ایران و ترکیه همواره فرهنگی بوده است و آثار متعدد فارسی در ترکیه و کشورهای همجوار به جا مانده است. ما ترکیه‌ای‌ها توسط ایرانی‌ها مسلمان شده‌ایم و از این رو حتی بیشتر اصطلاحات دینی ما برخلاف ایرانی‌ها به زبان فارسی است. حتی در دوران افشاریه، نادرشاه عنوان کرد که  ایرانی‌ها و ترکیه‌ها با هم یک ملت را تشکیل بدهند اما دو دولت داشته باشند و تنها شرطش این بود مذهب شیعه به عنوان مذهب پنجم پذیرفته شود اما علمای دینی دولت عثمانی قبول نکردند.

در ادامه صالحی امیری با اشاره به مشترکات فرهنگی ایرانی‌ها و ترکیه‌‌ای‌ها گفت: ایرانی‌ها و ترکیه‌‌ای‌ها میراث مشترکی دارند از جمله مثنوی معنوی که می‌توان این میراث را با همکاری هم ثبت جهانی کرد. البته ما برای ثبت جهانی مثنوی اقداماتی را انجام داده‌ایم و اگر ترکیه هم در این زمینه موافقت خود را اعلام کند، مثنوی را به عنوان میراث معنوی مشترک ثبت جهانی کنیم. صالحی همچنین به ضرورت تدوین الگوی برای همکاری‌های فرهنگی دو کشور تاکید کرد و گفت: باید زمینه همکاری‌های فرهنگی دو کشور را گسترش دهیم و روی فعالیت‌های فرهنگی مشترک میان دو کشور سرمایه گذاری کنیم. از جمله فعالیت‌های که می‌توانیم در این زمینه انجام دهیم ایجاد گردشگردی فرهنگی میان دو کشور است. محمود ایرول قلیچ هم ضمن ابراز خشنودی از فراهم شدن امکان بازدیدش از کتابخانه ملی گفت: من در هیچ یک از لحظات زندگی‌ام با کتاب بیگانه نبوده‌ام و سال‌ها به عنوان استاد در دانشگاه‌های ترکیه و بروکسل تدریس کرده‌ام. همچنین ۱۰ عنوان کتاب تالیف کرده‌ام که تاکنون چهار عنوان آن به فارسی ترجمه شده است. آثار من درباره هرمنوتیک متون اسلامی، مولوی و ابن عربی است و تاکنون دبیری کنگره‌های متعدد فرهنگی را برعهده داشته‌ام و در دوران جوانی‌ام مدتی در ایران مشغول به تحصیل شده‌ام و زمانی که به عنوان دبیرکل اتحادیه بین‌المللی کشورهای اسلامی شدم و راهی ایران شدم، بسیار خوشحال شدم چون فرصت مغتنمی بود تا زبان فارسی‌ام را تقویت کنم، اما به دلیل دائم سفر بودنم به کشورهای اسلامی این آرزوی من محقق نشد.